Bütün toplumlarda olduğu gibi Karaçay kültüründe de "algış" -dua- özel bir yer tutar. Gerek toplum ve gerekse fert seviyesinde yapılan her iş, her davranış için bir algış -dua- yapılır.

Algışın özel bir şekli yoktur. Kişi yaptığı algışla iyi dilek ve temennilerini dile getirir. En yaygın algış şekli düğünlerde görülmektedir. Gelin getirildiğinde, yeni evine girmezden önce yeni evlenen çift için iyi dileklerin ve kutlamanın yer aldığı algış, aynı zamanda toplumsal değer yargılarının da ortaya konduğu bir duyuru, bir belge gibidir.

Algışı -duayı- yapacak kişi ki genellikle yaşlı biri olur, eline bir tas (=ayak) şerbet alarak yüksek bir yere çıkar ve algışa başlar. Yapılan algışın standart bir şekli olmadığından bilinegelen ifadelerin yanı sıra değişen zaman ve şartlara uygun ifadelerle, esprili cümleler de yer alabilir.

Mesela "ögüznü tarthanın (öküzün kuvvetlisi, iyi çekeni)" ifadesi bazı algışlarda yerini "motornu tarthanın (traktörün iyi çekenini)" ifadesine bırakabilmektedir. Yeni çift için dilenen iyi dileklerin yanı sıra toplumun iyiliğini dileyen ifadeler de yine değerler sisteminin ortaya konulması yönünden önem taşır.

Aşağıdaki metinlerden de anlaşılacağı üzere günlük hayatın her safhasında algış varlığını korumuştur. Evlilikle yılın her döneminde varlığını korurken, hayatın diğer devrelerinde de kendini göstermektedir. Bebeğin doğumu, tohum ekmek için tarlaya çıkma, hasat sırasında ava çıkma esnasında, koç katımında... Hâsılı hayatın her anında algış -dua- ile Tanrı'dan iyi dileklerde bulunma davranışı bugün dahi devam etmektedir...

Toy Algış

(Düğünlerde gelin, damat evine geldiğinde, eve girmezden hemen önce söylenen bu dilekler manzumesi -algış- tarafımızdan, Konya/Sarayönü/Başhüyük Kasabasında derlenmiştir.)

Algış ayak, bal ayak

Kolubuzga alayık,

Tilibiz bile calayık

Allahdan kelgen kıyıllıkladan

Barıbız da keñde kalayık

Köb bitsinle sabanla

Aşamasın amanla

Bu üyge kıyıllık kemlesin

Bu üyden igilik ketmesin

Voy bu kelin bu üyge

Küle kelsin, ışara kelsin

Eter işin bile kelsin

Köb caşasın eri bila

Et bolgança teri bile

Voy bu kelin bu üyge igi bosa

Burtlay urçuk toltursın

İgi va bolmasa cılay burula oltursun

Voy bu üyge bu kelin nek keldi degenni

Tavga barıga eşegi bolmasın

Bolsa va sırtı cavur bolsun

Balaları bir da kalmay gâvur bolsun

Koy berse cünlüsün

İynek berse sütlüsün

At berse çabhanın

İşgok berse athanın

Ögüz berse tarthanın bersin

Bu üynü nasıbdan toltursun

Voy men algış ete bilmeyme

Ullu Allah algış etsin

Sıylı Paygambar amin desin

Üyde Kuvanç Bolsa Etilgen Algış

(Evde sevinçli bir durum olduğunda, gelin geldiğinde, kız çıktığında veya eve yeni bir eşya alındığında, gelenler tarafından yapılan algış örneği. "Malkarlılanı bla Karaçaylılanı Halk Poeziya Çıgarmaçılıkları, Nalçik 1988" adlı eserden alınmıştır.)

Cokdan bar etgen Teyri,

Bardan da cok etgen Teyri,

Har zatha küçü cetgen Teyri,

Carathan canına ırıshı bergen Teyri!

Ol buürğan kuvançnı eterle,

Bu üynü kölüne ceterle.

Kart da, caş da kelgenbiz,

Kelirge da kereklibiz.

Kuvançıbız künde da bılay bolsun

Bu kuvançha kelgen nasıpdan tolsun.

Nasıp halkdan ketmesin,

Kıyınlık anga cetmesin,

Kelgenleni caşavları mamur bolsun,

Acalları sabır bolsun.

Carısınla cürekle

Kabul bolsunla ahşı tilekle.

Tüz niet caşasın,

Zarnı küe aşasın.

Ahşıladan ülgü alayık,

Amanladan keng kalayık.

Sabiyni Beşikge Birinçi Bölegende Em Anı Kurmanlığında Aytılğan Algış

(Bebeğin kundaktan beşiğe yatırılması esnasında yapılan törende dile getirilen algış örneği. "Malkarlılanı bla Karaçaylılanı Halk Poeziya Çıgarmaçılıkları, Nalçik 1988" adlı eserden alınmıştır)

Oğurlu beşikge böleyim,

Beşikden sav çığıp köreyim.

Beşik bavung bek bolsun,

Caşav kününg köp bolsun.

Seni süygen köp bolsun.

Kelinle kelsinle üyübüzge,

Kızla çıksınla üyübüzden

Mingen atıng corğa bolsun,

Çaphandan barında alğa bolsun.

Sermegende alçı bolğun

İşlegende başçı bolğun

Athan oğung acaşmasın,

Kütgen malıng avuşmasın.

Canıng bolsun Allahha amanat,

Kesing bolğung seyir, alamat.

Alamat bolğung, tang bolğun,

Allah süygen can bolğun

Sav kutulğun beşikden,

Kuvana kaythın eşikden.

Caz Başında Saban Toyda Aytılğan Alğış

(Kış sonrası baharda ilk kez tarlaya çıkış esnasında yapılan törende söylenen alğış örneği. "Malkarlılanı bla Karaçaylılanı Halk Poeziya Çıgarmaçılıkları, Nalçik 1988" adlı eserden alınmıştır)

Cazıbız cavunlu bolsun,

Küzübüz künlü bolsun,

Kışıbız karlı bolsun,

Acalıbız sabır bolsun.

Istavatla mallı bolsunla,

Batmanla ballı bolsunla,

Egiz-egiz tölü tuvsun,

Segiz-segiz nasıp cavsun,

Kozlamagan tişi kalmasın,

Callı kağanak almasın.

Cavunlu bolsun cazıbız,

Mal bolsun azığıbız.

Elpek bolsunla malla,

Bek bitsinle sabanla.

Başlarına kol cetmezça,

Tübü bla cilyan ötmezça.

Teyri bersin:

Ögüznü - tarthanın,

Atnı - çaphanın,

Şkoknu - athanın,

İynekni - sütlüsün,

Arbanı - cüklüsün.

Cavun kibik alğışla cavsunla

Irıshı, nasıp talay bolsunla!

Teyribiz bersin ahşılık,

Körmeyik barıbız açlık!

Koçhar Koşhanda Alğış

(Koç katımı töreninde söylenen algış örneği. "Malkarlılanı bla Karaçaylılanı Halk Poeziya Çıgarmaçılıkları, Nalçik 1988" adlı eserden alınmıştır)

Egiz - egiz tölü tuvsun,

Segiz - segiz nasıp cavsun,

Kozlamagan tişi kalmasın!

Callı kağanak almasın!

Malla tölü bersinle,

Toturubuz saklasın,

Teyri bizni coklasın.

Halkıbız mallı bolsun,

Har zatıbız barlı bolsun.

Caş Birinçi Uvga Barsa Etilgen Alğış

(Erkek çocuğun iilk kez ava çıkktığı zaman yapılan uğurlama töreninde söylenen algış örneği. "Malkarlılanı bla Karaçaylılanı Halk Poeziya Çıgarmaçılıkları, Nalçik 1988" adlı eserden alınmıştır)

Ummay biyçe, Totur

Bashan ayağıngı taydırmasınla,

Athan oğungu cazdırmasınla,

Uvçu colungda saklasınla!

Bir atıp, eki öltürgün,

Bir colga eki kiyik keltirgin.

Kölsüz tengleringi köl etgin,

Buvlanı terilerinden koş etgin.

Tıpırıngı Temirkazak culduzça begisin,

Teyring bersin Apsatını malından igisin, köbüsün!

Cora Boza

(Evde bir çoocuk doğsa veya insan büyük beladan kurtulsa veya güzel bir işe başlansa yapılan algış örneği. "Malkarlılanı bla Karaçaylılanı Halk Poeziya Çıgarmaçılıkları, Nalçik 1988" adlı eserden alınmıştır)

Cora boza tola kelsin,

Kartha, caşha cete kelsin.

İçgenlege savluk bersin

Töre, adet bolup körsün.

Cora boza içilsin da,

Koldan kolğa cürüsün da,

Külkü, oyun tögülsün da,

Kayğı, kavğa bölünsün da,

Bizge hurmet berilsin da,

Bozabız a tarkaymasın,

Tamatabız kartaymasın

Anı beti sarğalmasın,

Eki közü aralmasın,

Aman işge baralmasın.

Coralağan bozabıznı,

Koruvlagan törebizni,

Aiuvlanngan çarhıbıznı

Karıu, küçü köp bolsun da,

Cete kelsin ömürlede.