Bu dönemin başlarında yine II. Dünya Savaşı üzerine yazılan eserlerin sayısı bir hayli fazladır. Şiir ve nesirde genellikle Sovyet vatanının Almanlara karşı kahramanca savunulması ve savaşta ölenlerin kahramanlıkları anlatılmaktadır. Bir önceki dönemden farklı olarak bu dönemde savaşın getirdiği yıkım ve savaş karşıtlığı gibi temalar da işlenmektedir. Bunun dışında yurt ve tabiat sevgisiyle ilgili lirik eserler de verilmiştir.

1980’li yıllardan itibaren Karaçay-Malkar edebîyatında önceki dönemlere göre alışılmadık farklı konular işlenmeye başlanmıştır. Bu konuların başında şiir ve nesirde çokça işlenen psikolojik tahliller yer almaktadır. Buna göre toplum psikolojisi teması bırakılmış, yerini birey psikolojisi almıştır. Bu dönemde verilen eserlerde tek bir insanın iç dünyası, gizli duyguları, hayata bakışı ve çevresiyle olan ilişkilerinin psikolojik analizi gibi temalar işlenmektedir.

Bu dönemde bir önceki kuşağa ait edebiyâtçıların yanında yeni şair ve yazarlar da yetişmeye başlamıştır. Bu yeni şair ve yazarlar içerisinde Nazir Hubiy, Tanzilâ Zumakul, Musa Batça, Âlim Töppe, Bilâl Appa, İbrahim Baba, Nazife Kagıy, Salih Gurtu, Muhammet Moka, Hazret Akbay ve Ahmet Sozay verdikleri eserlerle ön plana çıkmaktadırlar.

Yüksek tahsilini Karaçay-Çerkes Eğitim Enstitüsünde ve bilâhare Moskova’daki Maksim Gorki Edebiyât Enstitüsünde tamamlayan Nazir Hubiy [1934], edebî faaliyetlerine 1955 yılında sürgünde bulunduğu Kırgızistan’da başlamıştır. Nazir Hubiy yurt ve tabiat sevgisi üzerine yazmış olduğu lirik şiirleriyle tanınmaktadır. Karaçay-Malkar Türkçesi, Kırgız Türkçesi ve Rusça olmak üzere toplam on beş kitabı yayınlanmıştır [Xubiylanı vd., 1976:149-151; Karayeva, 1983:123-148].

Nazir Hubiy [1934]

Malkar Türklerinin en meşhur kadın şairlerinden biri olarak kabul edilen Tanzilâ Zumakul [1934] yüksek tahsilini Moskova’da Maksim Gorki Edebiyât Enstitüsünde yapmıştır. “Qayada Gülle” [Kayada Güller] adlı ilk şiir kitabı 1959 yılında yayımlanmıştır. Eserleri birçok yabancı dile çevrilerek yayınlanmıştır. Tanzilâ Zumakul’un 1974 yılında Rusça yayınlanan “Sokrovennost” [Gizli Duygular] adlı şiir kitabı kendisine Maksim Gorki Edebiyât Ödülünü kazandırmıştır.

Tanzilâ Zumakul [1934]

Tanzilâ Zumakul eski SSCB’de Maksim Gorki Edebiyât Ödülünü alan ilk kadın şairdir. Malkar’da Kâzım Möçü, Kaysın Kuliy ve Kerim Otar’dan sonra en meşhur şair olarak tanınan Tanzilâ Zumakul bir dönem SSCB Parlamentosunda Milletvekili olarak da görev yapmıştır [Begiylanı-Ölmezlanı, 1993:205-214; Musukalanı, 1996:57-59].

Çocukluğu ve gençliği sürgün hayatında geçen Musa Batça [1939-1982] yüksek tahsilini 1975 yılında Moskova’da Maksim Gorki Edebiyât Enstitüsünde tamamlamıştır. İnsanın iç dünyasını dile getiren psikolojik ve felsefî tarzda şiirlerin yer aldığı “Sagışla” [Düşünceler] adlı ilk şiir kitabı 1968 yılında yayınlanmıştır.

Musa Batça [1939-1982]

Musa Batça daha çok nesir tarzında verdiği eserlerle tanınmıştır. “Elçilerim” [Köylülerim] adlı ilk hikâye kitabı 1972 yılında yayınlanmıştır. Bunun dışında “Kümüş Akka” [Gümüş Dede] adlı hikâyesi çok güzeldir. Yazar bu hikâyesinde eski Karaçay-Malkar inanışlarıyla bağlantılı olarak II. Dünya Savaşı sırasında cephede ölen gençlerin psikolojik yönden yıkıma uğrayan ailelerinin üzüntüsünü anlatmaktadır. Piyes türünde de başarılı örnekler veren Musa Batça’nın “Töppesinde Culduz Caññan” [Tepesinde Yıldız Parlayan] adlı piyesi büyük ilgi görmüş ve pek çok yerde sahnelenmiştir [Xubiylanı vd., 1976:125-148; Urusov vd., 1997:116].

Yüksek tahsilini Moskova Üniversitesi Edebiyât Fakültesinde tamamlayan Âlim Töppe [1937] Karaçay-Malkar edebiyâtı üzerine yaptığı ilmî çalışmalarla tanınmaktadır. Kâzım Möçü’nün hayatı ve eserleri üzerine doktora çalışması yapmıştır. Bununla birlikte şiir ve nesir türünde edebî eserler de veren Âlim Töppe’nin “Canım Sense” [Canım Sensin] adlı ilk şiir kitabı 1959 yılında yayınlanmıştır.

Âlim Töppe [1937]

1960’lı yılların ortalarından itibaren roman ve hikâye yazmaya ağırlık veren Alim Töppe’nin “Cannetni Qızı” [Cennetin Kızı] adlı ilk hikâye kitabı 1966 yılında yayınlanmıştır. Bunun dışında yazarın Karaçay-Malkar edebîyatı üzerine orta ve lise derecesindeki okullar için hazırlamış olduğu kitapların sayısı bir hayli fazladır [Tolgurlanı-Şavalanı, 1995:241-289; Musukalanı, 1996:42-56].

Çocukluğu ve gençliği Kırgızistan’da sürgün hayatında geçen Bilâl Appa [1939] yüksek tahsilini 1964 yılında Karaçay-Çerkes Devlet Üniversitesi Edebiyât Fakültesinde tamamlamıştır. Daha sonra 1983-1985 yılları arasında Moskova’da Maksim Gorki Edebiyât Enstitüsünde tahsil görerek tiyatro ve piyes sahasına ihtisas yapmıştır. Memleketine döndükten sonra uzun yıllar “Leninni Bayrağı” [Lenin Bayrağı] adlı gazetede çalışmıştır. Halen, 1991 yılında adı “Qaraçay” şeklinde değiştirilen, bu gazetedeki görevine devam etmektedir.

Bilâl Appa [1939]

Gerek şiir, gerekse nesir türünde eserler veren Bilâl Appa’nın “Ata Curtxa” [Ata Yurduma] adlı ilk kitabı 1964 yılında yayınlanmıştır. Yazar daha çok komik fakat ince hicivlerin yer aldığı piyes ve tiyatro türü eserleriyle tanınmıştır. “Cuwulğan Şlâpa” [Şerefine İçki İçilen Şapka] adlı piyesi büyük ilgi görmüştür. Yazar bu eserinde Sovyet rejimi tarafından içkiye boğulan toplumun yozlaşmasını anlatmakta, birtakım repliklerle güldürürken sistemi eleştirmektedir. Bunun dışında duygulu ve romantik tarzda yazdığı şiirlerinde de oldukça başarılıdır. Meselâ “Tişirıwla” [Kadınlar] adlı şiiri çok beğenilmiş ve hemen bestelenerek şarkı haline getirilmiştir.

Bilâl Appa'nın Birinçi Süymeklik [İlk Aşk] Adlı Hikâye Kitabı

Uzun yıllar Karaçay-Malkar Türkçesiyle yayınlanan “Şuyoxluq” [Dostluk] ve “Miññi Taw” [Elbruz Dağı] adlı edebiyât dergilerinin Genel Yayın Yönetmenliğini yapan İbrahim Baba [1936] yüksek tahsilini 1964 yılında Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi Edebiyât Fakültesinde tamamlamış, 1964-1976 yılları arasında Elbruz Yayınevinde editör olarak görev yapmıştır.

İbrahim Baba [1936]

Edebî faaliyetlerine 1958 yılından itibaren başlayan İbrahim Baba’nın “Colğa Çığama” [Yola Çıkıyorum] adlı ilk şiir kitabı 1962 yılında yayınlamıştır. İbrahim Baba’nın şiirlerinde güçlü bir lirizm vardır. Bilhassa romantik tarzda yazdığı şiirleri büyük ilgi görmüştür. Ayrıca Hoca Ahmet Yesevî’nin hikmetlerini Karaçay-Malkar Türkçesine tercüme ederek yayınlamıştır [Töppelanı, 1993:81-97; Begiylanı-Ölmezlanı, 1993:215-226].

Yüksek tahsilini Karaçay-Çerkes Devlet Üniversitesi Edebiyât Fakültesinde yapan Nazife Kagıy meşhur şair ve yazar Halime Bayramuk’un hayatı ve eserleri üzerine hazırladığı çalışmasıyla edebiyât doktoru unvanını almıştır. Nazife Kagıy bilhassa nesir türünde çok başarılı eserler vermiştir. Karaçay-Malkar Türklerinin eski tarihi ve kültürü üzerine yazdığı romanlar çok meşhurdur. 1988 yılında yayınlanan “Teyri Carık” [Şafak Aydınlığı] adlı romanı büyük ilgi görmüştür.

Nazife Kagıy

Millî ve manevî değerlere çok önem veren Nazife Kagıy sahip olduğu enerjisi, araştırmacı kişiliği ve tarihî olayları usta bir kurguyla romanlaştırma kâbiliyeti sayesinde Karaçay-Malkar edebiyâtında kendisine yüksek bir konum edinmiştir. Nazife Kagıy’ın edebî eserleri dışında Karaçay-Malkar tarihi ve kültürü üzerine yayınladığı çok sayıda ilmî makalesi de vardır [Xubiylanı vd., 1976:185-204].

Nazife Kagıy'ın Teyri Carık [Şafak Aydınlığı] Adlı Romanı

Çocukluğu Kırgızistan’ın Celal-Abad şehrinde sürgün hayatında geçen Salih Gurtu [1938] yüksek tahsilini 1963 yılında Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi Edebiyât Fakültesinde tamamlamıştır. Bilâhare Moskova’da edebiyât üzerine ihtisas yapmıştır. Meslek hayatına gazeteci olarak başlayan Salih Gurtu “Kommünizmge Col” [Komünizm Yolu] gazetesinde Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı olarak çalışmış, bilâhare Kabardey-Balkar Basın-Yayın Bakanı olarak görev yapmıştır.

Salih Gurtu [1938]

Edebî faaliyetlerine 1953 yılından başlayan Salih Gurtu “Ertden” [Sabah] adlı ilk şiir kitabı 1963 yılında yayınlanmıştır. Gürcülerin meşhur halk şairi Şota Rustaveli’nin “Kaplan Postuna Gizlenmiş Kahraman” adlı eserini Karaçay-Malkar Türkçesine tercüme ederek yayınlamıştır. Salih Gurtu daha çok lirik ve destan [poema] tarzında şiirler yazmaktadır [Töppelanı, 1993:154-162; Begiylanı-Ölmezlanı, 1993:227-232].

Yüksek tahsilini 1964 yılında Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi Edebiyât Fakültesinde tamamlayan Muhammet Moka [1939] bilâhare Moskova’da Maksim Gorki Edebiyât Enstitüsünde ihtisas yapmıştır. Uzun yıllar Karaçay-Malkar Türkçesiyle yayınlanan “Şuyoxluq” [Dostluk] ve “Miññi Taw” [Elbruz Dağı] adlı edebiyât dergilerinde çalışmıştır.

Muhammet Moka [1939]

Muhammet Moka’nın “Cüregimi Tebiwü” adlı ilk şiir kitabı 1960 yılında yayınlanmıştır. Edebî faaliyetlerine başladığı genç yaşından 2000 yılına kadar verdiği edebî eserleriyle Kabardey-Balkar Devlet Edebiyât Ödülünü kazanmıştır [Töppelanı, 1993:100-114; Begiylanı-Ölmezlanı, 1993:233-254].

Yurt ve tabiat sevgisi üzerine yazdığı şiirleriyle tanınan Hazret Akbay [1941] yüksek tahsilini 1965 yılında Karaçay-Çerkes Devlet Üniversitesi Edebiyât Fakültesinde tamamlamıştır.

Hazret Akbay [1941]

Uzun yıllar devlet radyo-televizyon kurumunda çalışmıştır. 1993-1995 yılları arasında, Karaçay-Çerkes Cumhuriyetini temsîlen Rusya Federal Parlamentosunda milletvekili olarak görev yapmıştır. Azret Akbay’ın çok sayıda şiir kitabı yayınlanmış, yüzden fazla şiiri bestelenerek şarkı yapılmıştır.

Çocukluğu sürgün yıllarında Kırgızistan’da geçen Ahmet Sozay [1941] yüksek tahsilini 1969 yılında Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi Edebiyât Fakültesinde tamamlamıştır. Uzun yıllar devlet radyo-televizyon kurumunda üst düzey görevlerde bulunmuştur. Halen Elbruz Yayınevi Genel Müdürü olarak görev yapmaktadır.

Ahmet Sozay [1941]

Edebî faaliyetlerine 1959 yılında başlayan Ahmet Sozay’ın “Künnü Köreme” [Güneşi Görüyorum] adlı ilk şiir kitabı 1968 yılında yayınlanmıştır. Ahmet Sozay duygu yüklü ve romantik şiirleriyle tanınmıştır [Töppelanı, 1993:196-204; Begiylanı-Ölmezlanı, 1993:269-274].